Wczesne sygnały ostrzegawcze i strategiczna reakcja
Susanne, dyrektorka finansowa (CFO) średniej wielkości niemieckiej spółki, od miesięcy uważnie monitoruje kluczowe wskaźniki finansowe swojej firmy. Niestety, obserwuje niepokojące tendencje: spadające przychody, rosnące koszty i coraz większe obciążenie długiem. Zdaje sobie sprawę, że jeśli sytuacja się nie zmieni, firmie grozi niewypłacalność. Nadszedł czas działania. Potrzebna jest przemyślana strategia, która pozwoli przerwać spiralę spadkową i przywrócić płynność finansową. Zadanie nie jest łatwe, rezerwy gotówkowe się kurczą, a zobowiązania rosną. Susanne wie, że istnieje realne ryzyko braku środków na pokrycie bieżących kosztów. Dlatego skupia się na poprawie krótkoterminowej płynności: negocjuje nowe warunki płatności z dostawcami, intensyfikuje działania windykacyjne i rozważa alternatywne źródła finansowania.
Problemy się jednak na tym nie kończą. Pojawia się również spadek zaufania klientów. Sprzedaż maleje, a pozyskiwanie nowych kontrahentów staje się coraz trudniejsze, zwłaszcza w obliczu nadwątlonej reputacji firmy. Wymaga to przemyślenia strategii sprzedażowej, weryfikacji segmentów klientów oraz dostosowania działań marketingowych. Czas działa na niekorzyść, trzeba działać zanim zabraknie środków na wypłaty, czynsz czy media.
Taki scenariusz dotyka dziś wielu firm, zarówno dużych, jak i małych, zwłaszcza w obliczu niepewności gospodarczej. Nawet firmy pozornie stabilne finansowo często stoją przed ukrytymi lub narastającymi ryzykami, które mogą prowadzić do kryzysu.
Zarządzanie zmianą: czym jest Turnaround Management?
Systematyczne podejście do wyprowadzania firmy z kryzysu i przywracania jej rentowności to właśnie zarządzanie zmianą (turnaround management). W odróżnieniu od strategii nastawionych wyłącznie na wzrost sprzedaży czy redukcję kosztów, zarządzanie zmianą wymaga szybkiej, zdyscyplinowanej reakcji na główne przyczyny problemów firmy.
Choć działania oszczędnościowe są często nieuniknione, kluczowe jest także rozwiązanie problemów strukturalnych: stagnacji wzrostu, nieskutecznego przywództwa, nieefektywnych modeli biznesowych czy kultury organizacyjnej. Kompleksowy plan naprawczy pozwala ustabilizować firmę i wyznaczyć nową, trwałą strategię działania. Celem jest nie tylko przetrwanie, ale zbudowanie trwałej wartości i bezpieczeństwa dla firmy i jej interesariuszy.
Kluczowe pytania o przetrwanie firmy
Choć zarządzanie zmianą może wydawać się odległym zagadnieniem, każda firma powinna regularnie stawiać sobie trudne pytania:
Czy koszty rosną szybciej niż przychody?
- Czy główny konkurent rośnie szybciej niż my?
- Czy banki coraz częściej pytają o naszą zdolność kredytową?
- Czy pojawiły się opóźnienia w płatnościach w ostatnim okresie?
Jeśli odpowiedź na te pytania brzmi „tak” i zjawiska te powtarzają się w czasie – może to oznaczać nadchodzące trudności finansowe.
Czynniki skutecznego zarządzania ryzykiem
W tym kontekście ogromne znaczenie zyskuje skuteczne zarządzanie ryzykiem. Dobrze prowadzone, nie polega ono wyłącznie na zgadywaniu, co może pójść nie tak. Trzy kluczowe czynniki wpływają na jego efektywność:
Minimalizacja zagrożeń i wspieranie szans: Zarządzanie ryzykiem to nie tylko ograniczanie negatywnych skutków, ale też świadome wykorzystywanie potencjalnych szans. Balansowanie obu perspektyw pozwala podejmować trafniejsze decyzje strategiczne.
Równowaga między tolerancją ryzyka a opłacalnością działań zabezpieczających:
Zbyt niska tolerancja ryzyka może prowadzić do nieproporcjonalnych działań ochronnych. Konieczna jest analiza, czy koszty zabezpieczeń są uzasadnione ekonomicznie.
Radzenie sobie z ograniczonymi danymi: Niedobór danych może istotnie wpłynąć na jakość decyzji. Kluczowe jest krytyczne podejście do danych historycznych i założeń, zarówno czasowych, jak i kosztowych.
Rola zarządzania ryzykiem w budowaniu odporności organizacyjnej
Raport opublikowany przez FERMA (Federacja Europejskich Stowarzyszeń Zarządzania Ryzykiem) i McKinsey podkreśla kluczową rolę managerów ds. ryzyka i ubezpieczeń w budowaniu odporności organizacji (żródło: https://www.ferma.eu/publication/the-role-of-risk-management-in-corporate-resilience/).
Badanie (Survey Insights on the Importance of Risk Management and Resilience) pokazuje, że ponad 90% respondentów uważa, iż zarządzanie ryzykiem i budowanie odporności organizacyjnej zyskały na znaczeniu w wyniku pandemii. Ponad połowa uczestników wskazała na wyraźny lub znaczny wzrost ich istotności w strukturach firmy.
Odporność jako element decyzji strategicznych: Ponadto, ponad 60% menedżerów ds. ryzyka uznaje odporność organizacyjną za kluczowy lub bardzo istotny czynnik w procesie podejmowania decyzji strategicznych.
Przyszłość zarządzania ryzykiem i odporności: Z perspektywy przyszłości, niemal trzy czwarte badanych specjalistów ds. ryzyka dostrzega potrzebę wzmocnienia kultury zarządzania ryzykiem w swoich organizacjach oraz silniejszej integracji odporności z ogólną strategią biznesową. Wskazuje to jednoznacznie, że firmy powinny stawiać na rozwój świadomej kultury ryzyka i systemowo wdrażać mechanizmy odporności, by skutecznie reagować na wyzwania nadchodzących lat.
Działania dla ekspertów od restrukturyzacji
Skuteczne i kompleksowe zarządzanie ryzykiem to kluczowy element odporności każdej organizacji. Aby uniknąć dalszego pogłębiania się trudności i przywrócić wartość dla interesariuszy, zarząd lub specjaliści ds. restrukturyzacji muszą podjąć konkretne działania, by odwrócić negatywne tendencje i odzyskać zdolność generowania gotówki.
Strategie zarządzania zmianą i restrukturyzacją sprawdzają się nie tylko w firmach zagrożonych upadłością, ale także w organizacjach, które rosną zbyt szybko lub borykają się z nieoczekiwanymi stratami finansowymi.
Firmy o niezadowalających wynikach: Strategie restrukturyzacyjne pozwalają zidentyfikować i rozwiązać kluczowe przyczyny słabej efektywności, takie jak przestarzały model operacyjny, brak przywództwa czy niewydolne procesy. Wdrożenie całościowego planu naprawczego pomaga poprawić wyniki i stworzyć fundamenty dla długofalowego wzrostu.
Organizacje w fazie szybkiego wzrostu, odnoszące sukcesy startupy mogą potrzebować wsparcia restrukturyzacyjnego, zwłaszcza w przypadku problemów z płynnością finansową lub skalowaniem procesów. Strategie turnaround pomagają w ustabilizowaniu finansów, optymalizacji operacji i stworzeniu bezpiecznych warunków dla dalszego rozwoju.
Organizacje w kryzysie finansowym: Nawet zdrowe firmy mogą niespodziewanie stanąć w obliczu strat zagrażających ich stabilności. Zarządzanie kryzysowe pozwala przejść przez trudny okres, zredukować napięcia finansowe i opracować plan wyjścia z sytuacji.
Skuteczne zarządzanie ryzykiem, kontrola finansowa i decyzje oparte na danych są kluczowe dla przetrwania trudnych momentów i budowania trwałego sukcesu.
Bez względu na to, czy Twoja organizacja znajduje się w fazie spadku, intensywnego wzrostu czy niespodziewanego kryzysu, przemyślane strategie restrukturyzacyjne pomogą przejść przez wyzwania i wyjść z nich silniejszym niż wcześniej.
